VOC-munten

Denk ik vandaag even een trapkast opruimen. Dat was nog niet gebeurd sinds ik in dit huis woon.

Maar wat blijkt, ik vind een rammelend kistje…. met geld! Veel centen, 1 zelfs uit 1900!! Maar ook een aantal VOC munten.  Deze munten zijn erg versleten, maar ik denk toch vrij bijzonder!

Een leuke quote over de munten:

In 1813 werd Nederland weer onafhankelijk, na de Franse bezetting. Een aantal verworvenheden van de Franse revolutie werden niet afgeschaft, waaronder decimaal geld. Het was de bedoeling dat ook in de Nederlandse koloniën decimaal geld zou worden ingevoerd. Juridisch werd het in 1813 al geregeld, maar in de praktijk was er gewoon niet genoeg metaal voorhanden om zowel het moederland als de koloniën van nieuwe munten te voorzien.

In Nederlands Indië bleven de niet decimale munten in omloop en men ging gewoon door met rekenen in duiten, stuivers en rijksdaalders. Er was niet veel zilver en goud in omloop, maar des te meer koper (kwestie van verkeerde tarieven). Het koper sleet en er was dringend behoefte aan vervanging, maar niet in decimale munten.

De oplossing werd gevonden met het slaan van onder meer koperen VOC duiten in Utrecht. Hiervoor werd het muntteken bloem gewijzigd in ster tussen punten. De VOC was failliet, maar de boedel, dus ook het recht op gebruik van het VOC beeldmerk, behoorde aan de staat der Nederlanden. Het jaartal 1790 maakte verteerbaar dat er niet-decimale munten werden uitgegeven en met het andere muntteken konden de naslagen herkend worden.

Tientallen jaren kwam er geen oplossing of verandering in de situatie, zelfs niet toen een Amsterdams privé bedrijf de opdracht kreeg kopergeld te slaan. De bevolking bleef vanwege onvoldoend decimaal geld niet-decimaal geld gebruiken, zelfs als er 2 cent of 1 cent op de munt stond; dat werden dan halve stuivers en duiten. Ten einde raad tolereerde het “Nederlandsch Indisch Gouvernement” in 1824 een (privé) munthuis in Batavia (de duitenmunt) waar weer VOC duiten geslagen werden met het jaartal 1790 en met uit Nederland afkomstige stempels, deze keer met ster zonder stippen. Om onduidelijke redenen is dit munthuis verplaatst naar Soerabaja. Nu werden er ook dubbele duiten geslagen van hetzelfde type, iets wat de VOC niet had gedaan.

De situatie is in 1854 opgelost met een munthervorming en de aanvoer van een grote hoeveelheid nieuw, decimaal geld, ruim 40 jaar nadat tot de invoering van dit geld was besloten.

Peter